Elek Analizi

 28-29 Haziran 

Elek Analizi
   
    Yapılış Amacı :


     Zemini oluşturan tane büyüklüklerinin dağılımı ve miktarını belirlemek için yapılan deneye
“elek analizi, tane boyu dağılımı veya granülometri” denir. Elek analizi ıslak ve kuru olmak
üzere iki şekilde yapılır.

   Kullanılan aletler: 

-Elek seti
-Fırça
-Petri
-Terazi
-Etüv


Deneyin yapılışı: 
         
             Tane boyu dağılımı belirlenecek olan zeminden 400-500 g alınarak etüvde
105 C° de 24 saat kurutulur. Kuru örnekden genelde iri taneli ise 200 - 300 g, ince taneli ise
100 - 200 g alınır. Tanelerin yapışmaması için örnek suda veya su-hidrojen peroksit karışımı
(H2O2) içinde bekletilir. Daha sonra örnek 200 nolu elekten elenerek ince malzeme
uzaklaştırılır. Eğer hidrometre deneyi yapılacaksa, bu malzeme başka bir kapta toplanır. 200
nolu elek üstünde kalan örnek, elek setinden geçirilir. Eleme makine ile yapılıyorsa en az 10-
15 dk süre geçmelidir. Sonuçta, her elekte kalan örnek ayrı kaplara alınır ve kurutulduktan
sonra tartılarak elde edilen değerler kaydedilir.

  - İri Kısmın Elek Analizi
1- 4,75 elek üzerinde kalan ve numunenin  yaş olarak hazırlandığı durumlarda 110 derecelik fırında kurutulmuş , numunenin kuru olarak hazırlandığı durumlar da kuru olarak kabul edilen veya 110 derecelik  fırında kurulmuş iri kısım , maksimum dabe boyutuna göre ilgili imalatın elek serisinden elenir.
2- Her elek üzerinde kalan malzeme deney kartına kaydedilir.
3- Eleme sırasında eleğe sürekli hareketli tutacak yatay ve düşey hareketler yaptırılır , ara sırada elek sarsılır.
4- Eleme işlemine , 1 dakikalık süre içerisinde  bir elekten geçen malzeme miktar, o elek üzerinde kalan malzeme miktarının % 1' inden daha fazla olmayaca kadar devam edilir.
5- Ayrıca 25 mm veya daha büyük  elekler  üzerinde  kalan agregaların  tek tek el ile denenerek  kontrol edilmesi gerekir .
 Agrega :
      Belirli Gradasyona ve kaliteye sahip kaya parçaları , çakıl, kum taşı, kum vb. gibi mineral malzeme veya bunların karışımıdır.
 Gradasyon ( dane boyu dagılımı ): 
         Malzeme icinde bulunan çesitli boydaki tanelerin ağırlıkça oranıdır.

-Kalın Kısmın Elek Analizi
1-Elek analizi icin, 4.75 mm elek den geçen ince kısım kuru ağırlığı bilinmelidir.
2- Bunun icin malzeme ya 110 derece fırında kurutulur ya da bir rutubet numunesi alınarak, rutubet düzeltilmesi yardımı ile  kuru ince malzeme miktarı bulunur.
3- Hazırlanmış malzemerlin içerisinden temsili olarak en az 500 gr malzeme alınarak elek analizinde kullanılmak üzere tartılır.
4- Bu numune bir kaba konur ve üzerine su ilave edilir.

5- Yaklaşık 18 saat suda bekletilerek numune içerisindeki yumuşak kısımların, birbirine yapışmış taneciklerin ayrılması sağlanır.
6- Daha sonra bu numune 0,075 mm açıklığa sahip elek üzerine boşaltılır.
7- Ancak bu elek cok ince olduğundan yırtılmasını engellemek için üzerine koruyucu -,425 mm eleğin konulması tavsiye edilir.

8- Bu elek  serisine konan malzeme alttan berrak su akana kadar musluk ile yıkanır.
9- Yıkanan malzeme bir kaba alınarak 110 derece fırına sabit ağırlıga gelene kadar kurutulur. Daha sonra fırından çıkarılan malzeme oda sıcaklığında soğutulur.
10- Soğuyan ince malzeme sırasıyla ilgili imalatın elek sisteminden elenerek, her elek üzerinde kalan malzeme tartılır ve deney formuna yazılır.