CBR deneyi

2-3 Temmuz

CBR Deneyinin amacı zeminin taşıma değerini bulmaktır.

Deneyin Yapılışı

1-Paslanmaz metalden yapılmış iç çapı 15,24 +-0,013 cm ve yüksekliği 17,78 +-0,013 cm olan silindir şeklindeki kalıbın alt tabanına yerleştirilen bir taban plakası ve üst kısmına yerleştirilen 5,08 cm yüksekliğinde bir ilave yakası kullanılır
.
2- Deney icin en az 3 kalı gereklidir.

3- Metalden yapılmış olan 15,08 +-0,079 cm çapında ve 6,14+- 0,013 cm yüksekliğinde bir silindir, aralık diski olarak kullanılır.

4-Paslanmaz metalden yapılmış olan delikli plaka 14,92 cm çaında ve üzerindeki delikler 1,6 mm' yi geçemeyecek boyutlarda olmalıdır 

5- 0,25 mm kapasitede 2 adet gösterge kullanılır. 

6- Biri halka şeklinde digeri ise ortadan kenarlara doğru yarığı olan, paslanmaz metalden yapılmış ağırlıkları, her biri 2,27 kg ağırlıgında olup, iç çapı 54,00 mm, dış çapı ise 14,92 cm olmalıdır.

7- Taban alanı 19.35 cm^2 (çap = 4,95 cm ) ve yüksekliği en az 10,16 cm olan, metalden yapılmış silindir bir piton kullanılmalıdır.

8- Su seviyesi numunelerin 2,54 cm üzerinde tutmayı sağlayan  derinlikte bir su tankı.

9- 110 derece sıcaklıktaki bir etüv

10- Biri en az 20 kg kapasiteye ve digeri en az 1000 gr kapasitede 2 terazi.

11- Sıkışmış numuneyi kalıptan çıkarmaya yarayan, krikodan yapılmış alet.

12- 30,5 uzunluğunda bir tarafı kesici olan metal cetvel.

13- Proktor deneyinde max kuru birim ağırlığı  ve optimum su içeriği bulunan malzemeden alınarak optimum su içeriği verilerek test yapılır.

14- Genellikle 3 nokta CBR deneyi yapılır ( Yani üç ayrı kalıpta test yapılır )

15- Birinci kalıptaki numune  5 tabaka 10 darbe, ikinci kalıptaki numune  5 tabaka 30 darbe, üçücü kalıptaki numune 5 tabaka 65 darbe olarak vurulur.

16- Yaş CBR için numune 4 gün suda bekletilir.

17- 24 saatte bir şişme kontrol edilir.

18- 4 günün sonunda sudan çıkartılır.

19- 10 dk kadar suyu süzülür ve CBR makinesinde teste tabi tutulur.

20- 2,5 ve 5mm'ye karşın gelen yük okumalarından büyük olanı alınır.Daha önceden bilinen standart yüke bölünerek yüzde oranlanır ve malzemenin taşıma gücü belirlenir.

Elek Analizi

 28-29 Haziran 

Elek Analizi
   
    Yapılış Amacı :


     Zemini oluşturan tane büyüklüklerinin dağılımı ve miktarını belirlemek için yapılan deneye
“elek analizi, tane boyu dağılımı veya granülometri” denir. Elek analizi ıslak ve kuru olmak
üzere iki şekilde yapılır.

   Kullanılan aletler: 

-Elek seti
-Fırça
-Petri
-Terazi
-Etüv


Deneyin yapılışı: 
         
             Tane boyu dağılımı belirlenecek olan zeminden 400-500 g alınarak etüvde
105 C° de 24 saat kurutulur. Kuru örnekden genelde iri taneli ise 200 - 300 g, ince taneli ise
100 - 200 g alınır. Tanelerin yapışmaması için örnek suda veya su-hidrojen peroksit karışımı
(H2O2) içinde bekletilir. Daha sonra örnek 200 nolu elekten elenerek ince malzeme
uzaklaştırılır. Eğer hidrometre deneyi yapılacaksa, bu malzeme başka bir kapta toplanır. 200
nolu elek üstünde kalan örnek, elek setinden geçirilir. Eleme makine ile yapılıyorsa en az 10-
15 dk süre geçmelidir. Sonuçta, her elekte kalan örnek ayrı kaplara alınır ve kurutulduktan
sonra tartılarak elde edilen değerler kaydedilir.

  - İri Kısmın Elek Analizi
1- 4,75 elek üzerinde kalan ve numunenin  yaş olarak hazırlandığı durumlarda 110 derecelik fırında kurutulmuş , numunenin kuru olarak hazırlandığı durumlar da kuru olarak kabul edilen veya 110 derecelik  fırında kurulmuş iri kısım , maksimum dabe boyutuna göre ilgili imalatın elek serisinden elenir.
2- Her elek üzerinde kalan malzeme deney kartına kaydedilir.
3- Eleme sırasında eleğe sürekli hareketli tutacak yatay ve düşey hareketler yaptırılır , ara sırada elek sarsılır.
4- Eleme işlemine , 1 dakikalık süre içerisinde  bir elekten geçen malzeme miktar, o elek üzerinde kalan malzeme miktarının % 1' inden daha fazla olmayaca kadar devam edilir.
5- Ayrıca 25 mm veya daha büyük  elekler  üzerinde  kalan agregaların  tek tek el ile denenerek  kontrol edilmesi gerekir .
 Agrega :
      Belirli Gradasyona ve kaliteye sahip kaya parçaları , çakıl, kum taşı, kum vb. gibi mineral malzeme veya bunların karışımıdır.
 Gradasyon ( dane boyu dagılımı ): 
         Malzeme icinde bulunan çesitli boydaki tanelerin ağırlıkça oranıdır.

-Kalın Kısmın Elek Analizi
1-Elek analizi icin, 4.75 mm elek den geçen ince kısım kuru ağırlığı bilinmelidir.
2- Bunun icin malzeme ya 110 derece fırında kurutulur ya da bir rutubet numunesi alınarak, rutubet düzeltilmesi yardımı ile  kuru ince malzeme miktarı bulunur.
3- Hazırlanmış malzemerlin içerisinden temsili olarak en az 500 gr malzeme alınarak elek analizinde kullanılmak üzere tartılır.
4- Bu numune bir kaba konur ve üzerine su ilave edilir.

5- Yaklaşık 18 saat suda bekletilerek numune içerisindeki yumuşak kısımların, birbirine yapışmış taneciklerin ayrılması sağlanır.
6- Daha sonra bu numune 0,075 mm açıklığa sahip elek üzerine boşaltılır.
7- Ancak bu elek cok ince olduğundan yırtılmasını engellemek için üzerine koruyucu -,425 mm eleğin konulması tavsiye edilir.

8- Bu elek  serisine konan malzeme alttan berrak su akana kadar musluk ile yıkanır.
9- Yıkanan malzeme bir kaba alınarak 110 derece fırına sabit ağırlıga gelene kadar kurutulur. Daha sonra fırından çıkarılan malzeme oda sıcaklığında soğutulur.
10- Soğuyan ince malzeme sırasıyla ilgili imalatın elek sisteminden elenerek, her elek üzerinde kalan malzeme tartılır ve deney formuna yazılır.

Standart-Modifiye Proktor

25.Haziran-2.Temmuz 


25-26 Haziran  
  Labaratuar -Proktor (Kompaksiyon)

          Zeminin, kendisinden beklenilen mühendislik özelliklerinin kazandırılması amacı ile tabaka tabaka serilerek, silindirleme, titreşim uygulama, tokmaklama gibi işlemlere tabi tutarak sıkıştırılmasına kompaksiyon denir. Bu işlemle zeminin içerisinde boşlukların azaltılarak daha sıkı yerleşmiş bir zemin tabakası elde edilmesi amaçlanmaktadır. Zemin sıkıştırılması ile daha büyük bir birim hacim ağırlığı elde edilir ve buna bağlı olarak da mühendislik özelliklerinde artış sağlanır.

   Deneyin Yapılış Amacı

           Dolgularda kullanılacak malzemelerin optimum rutubette maksimum sıkışmasını tespit etmek icin yapılan test yöntemidir.

 Deney Aletleri:
• Metal kap
• Metal tokmak
• Terazi
• Palet Bıçağı
• Çelik cetvel
• Elek ve tavası
• Metal tepsi
• Kriko
• Su muhtevasının ölçümü için gerekli deney aletleri

Deneyin Yapılışı:
          Çapı ve yüksekliği belli bir molda doldurulan örnekye, ağırlığı da belli  
olan bir tokmağın belirli sayıda, belirli sayıda düşürülerek zemine belirli bir miktar enerji 
verilmesi esasına dayanır. Deney sonunda zeminin kuru yoğunluğu ile su içeriği elde edilip, 
maksimum kuru yoğunluk ve bu andaki su içeriği yapılan çizimden elde edilir. 4# lu elekten geçen
örnekten 5.0 kg kadar alınır. Bu örnek hava kurusu olmalı ve taneler yapışık olmamalıdır. Örneğe 
bir miktar su verilerek deneye başlanır. Örnek elle sıkıldığında bir top oluşturup parmak ile
bastırıldığında dağıldığı  an  ilk  deneme  yapılabilir. Moldun yarısına kadar örnek doldurularak, 
çekiç ile 25 darbe uygulanır. Sıkıştırılan örnek, moldun 1/3’ ünü doldurarak ilk tabakayı oluşturur.
Bunun üstüne moldun 2/3’ ü dolu olacak şekilde ikinci tabaka sıkıştırılır. En son, moldun tamamı
doldurularak üçüncü tabaka oluşturulur. Sıkıştırma esnasında her tabakaya 25 darbe uygulanır. 
Daha sonra, aynı işlem her seferinde örneğe, örnek miktarının % 1.5-3.0 ü kadar su ilave edilir ve 
işlem en az 5 kez  tekrarlanır. Elde edilen değerlerden her sefer için örneğin su içeriği ve kuru
yoğunluğu hesaplanır. Daha sonra, kuru yoğunluk – su içeriği eğrisi çizilir. Eğrinin maksimum 
noktasına karşılık gelen kuru yoğunluğa maksimum kuru yoğunluk (ρd)max, buna karşılık gelen su 
içeriğine ise optimum su içeriği (ωopt) denir.  

    27 Haziran

Modifiye proktor
  1- Aynı Cihazlarla Aynı şekilde Yapılır 
  2-Standart proktordan farkı 45,7 cm yükseklikten serbest düşüş yapan 4,535 kg tokmak kullanılır 
  3-Bu metot da numune 5 tabaka sıkıştırılır ve her tabakaya 4" lik kalıpta 25 darbe 6"lık kalıpta 56 darbe vurulur

Not :
A metodu : 4" kabında 4,75 mm' den geçen malzeme
B metodu :  4" kabında 4,75 mm'den geçen malzeme
C metodu :  6" kabında 19,0 mm'den geçen malzeme
D metodu : 6" kabında 19,0 mm'den geçen malzeme  ile yapılır .

t