Kocaeli Universitesi Jeoloji
Mühendisliği, Çevre Jeolojisi Dönem içi Ödevi (2015)
Türkiye’nin Topraklarının Ph
Degerinin İncelenmesi ve Tarıma Uygunluğu
Ahmet Murat YAZICI
Özet: Bu yazıda Türkiye’de bulunan
toprak türleri, bulunan türlerin pH değeri ve tarıma uyumluluğu incelenmiştir. Tarım
Bakanlığının bu konuda yaptığı araştırmalar sonucu Türkiye topraklarının
üreticilerinden kaynaklanan yanlış tarım uygulamaları ile fiziksel ve kimyasal
yapılarının bozulduğu, organik maddenin yok denecek kadar azaldığı, kireç
oranının yükseldiği(yüksek PH) ve dolayısıyla verimliliğin büyük oranda
azaldığı ortaya konmuştur. Ayrıca bitki gelişiminde çok önemli iz elementlerin
(demir, çinko, vs.) topraklarımızda yetersiz olduğu saptanmıştır. (Tarım
Bakanlığı yayınları -2008)
1.Giriş
PH toprağın asitlik bazlık
derecesidir. Toprağın kireçli mi yoksa asitli mi olduğunun bir göstergesidir.
Olması gereken sınırları 6,5 ila 7 arasıdır. Bizim topraklarımızda pH 8,5 olan
yerler vardır. Yanlış tarım uygulamalarına bağlı olarak pH yükselir. Bunun
sonucunda verim kaybı olur.
Toprak pH'sının normal olmadığı
durumlarda toprakta bulunan veya toprağa verilen besin maddelerinin,(makro ve
mikro besin elementlerinin) alımı zorlaşır.( http://www.organikgubre.org/)
2.Türkiyedeki Toprakların
Bölgesel pH Sınıflaması
|
Bölgeler
|
Toprak Sayısı
|
Kuvvetli Asit
|
Orta Asit
|
Hafif Asit
|
Nötr
|
Hafif Alkali
|
Kuvvetli Alkali
|
|
Trakya ve Marmara
|
26563
|
-
|
3.6
|
15.9
|
55.8
|
24.7
|
-
|
|
Karadeniz
|
36291
|
2.7
|
9.2
|
16.1
|
31.4
|
40.3
|
0.3
|
|
Orta Anadolu
|
76688
|
-
|
0.2
|
1.7
|
16.8
|
79.8
|
1.5
|
|
Gündey Doğu
|
25523
|
-
|
0.5
|
3.5
|
44.1
|
51.8
|
0.1
|
|
Doğu Anadolu
|
12023
|
-
|
0.1
|
6.6
|
34.5
|
58.5
|
0.3
|
|
Ege
|
22695
|
0.2
|
2.3
|
11.2
|
45.6
|
40.5
|
0.2
|
|
Göller
|
27575
|
-
|
0.1
|
1.3
|
20
|
78.4
|
0.2
|
|
Akdeniz
|
16095
|
-
|
0.1
|
1.3
|
14.6
|
83.6
|
0.4
|
|
Toplam
|
243453
|
1044
|
5206
|
16135
|
72721
|
146867
|
1480
|
|
Türkiye Ortalaması
|
0.4
|
2.2
|
6.6
|
29.9
|
60.3
|
0.6
|
Cizelge 1:
Türkiye’nin Bölgesel pH sınıflaması
3.Toprak Çeşitleri
Kumlu Topraklar: Kumlu toprakların içeriğinde
yüksek miktarda kum bulunduğundan geçirgenlikleri fazladır. Çabuk ısınırlar ve
suyu çabuk çekerler. Suyu çabuk çektiklerinden ötürü bitki yetişmesi zordur. Ve
Mineraller açısından fakirdir.
Killi Topraklar: Mineraller açısından oldukça
zengin topraklardır. Fazla geçirgen olmadıklarından geç ısınırlar ve suyu geç
çektiklerinden mineralleri tutarlar.
Tınlı Topraklar: İçeresinde kil, kum ve silt
oranları birbirine yakın olan topraklardır. suyu biraz geç çekerler ama suyu
bitkinin gelişimine yetecek oranda tutarlar. Oldukça verimli topraklardır.(
http://www.organikgubre.org/)
4.Türkiye’nin
Toprak Durumu
Organik madde kapsamı
bakımından, Türkiye topraklarının en büyük kısmını organik madde kapsamı az
olan topraklar oluşturmaktadır. Organik madde kapsamı az olan topraklar % 43,78
oranında yer tutarken kapladığı alan 14 366 661 ha'dır. Tarım bakımından ideal
sayılan iyi ve yüksek organik maddeli toprakların toplam oranı sadece % 12,13'
dür. Türkiye topraklarının çok büyük bir çoğunluğunun organik madde kapsamı
tarımsal üretimden en yüksek verimin alınmasını engelleyecek düzeydedir.
Türkiye topraklarının organik madde düzeyi tarımsal üretimi sınırlayıcı bir
faktördür, hatta en önemlisidir. Türkiye’nin toprak yönetimi açısından en
önemli sorunlarının başında toprak organik madde seviyesinin yükseltilmesi
gelmektedir.( Dr. Fikret Eyüpoğlu, Ziraat Yük. Mühendisi. “Türkiye
Topraklarının Verimlilik Durumu ” Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü -Toprak ve
Gübre Araştırma Enstitüsü Yayınları. Genel Yayın No:220 ANKARA-1999)
5.Bafa
Gölü
Bafa Gölü kirlenmekte olan arazilerden örnek verilebilir. Bafa
gölünün kirlenme sebepleri, Büyük Menderes Havzası boyunca yoğunluklu olarak
Uşak, Denizli ve Aydın illerinde faaliyet gösteren sanayi tesisleri ve havza
boyunca yer alan bütün yerleşim birimlerinin atık suları Büyük Menderes
Nehri’nin sularıyla birlikte göle girmekte ve gölün ekolojisini olumsuz olarak
etkilemektedir.
Bafa Gölü civarındaki tarım arazilerinde kullanılan zirai ilaçlar,
dolaylı olarak göle girmekte ve gölün doğal dengesine etki etmektedir.
Bafa gölünün ani
olarak yeşil renge bürünmesinin sebebi mavi yeşil alglerin aniden çoğalmasıdır.
Bu biyolojik kirliliği tetikleyen sebep ise Menderesten gelen kimyasal zirai
maddelerdir.( http://www.yabantv.com/haber/7157-bafa-golunde-kirlilik-arastirmasi)
Şekil
1. Bafa Gölü
Kaynakça:
2. Dr. Fikret
Eyüpoğlu, Ziraat Yük. Mühendisi. “Türkiye Topraklarının Verimlilik Durumu ” Köy
Hizmetleri Genel Müdürlüğü -Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Yayınları.
Genel Yayın No:220 ANKARA-1999
4. Tarım Bakanlığı yayınları -2008
